از احزاب تا غزه

سازش یا مقاومت

محاصره مدینه توسط مشرکین، متشکل از قبایل مختلف با مرکزیت قریش و با کارگردانی یهودیان با حدود ده هزار نفر نیرو اتفاقی است که تحت عنوان جنگ احزاب یا خندق در سال پنجم هجری میشناسیم. آیاتی از سوره احزاب ناظر به این جنگ است که بررسی این آیات نکات مهمی را در اتفاقات فلسطین و وضعیت فعلی جبهه مقاومت روشن میکند.

1. در مسیر حرکت اجتماعی بعضی مواقع فشارهای سنگینی به مسلمین وارد میشود کما اینکه با محاصره مدینه فشار روانی سنگینی به مسلمین وارد شد. جان و مال و ناموس آنان در معرض خطر بود. خدای متعال از فشاری که مسلمین تحمل میکردند با آیه شریفه «اذ جائوکم من فوقکم و من اسفل منکم و اذ زاغت الابصار و بلغت القلوب الحناجر» یاد کرده است. تعبیر چشمها خیره و جانها به گلو رسیده بود وضعیت برخی مسلمین را نشان میدهد.
2. خدای متعال این محاصره را زمینه ای برای «امتحان» مومنین میداند و آن را اضطرابی سخت برای آنها قلمداد میکند. و زلزلوا زلزالا شدیدا. 
3. مواجه شدن با مشرکین و وجود برخی قهرمانان عرب مثل عمرو بن عبدود موجب شد برخی گمانها شکل بگیرد” وَ تَظُنُّونَ بِاللَّهِ الظُّنُونَا”- يعنى منافقين و كسانى كه بيمار دل بودند، آن روز گفتند: كفار به زودى غلبه مى‏كنند و بر مدينه مسلط مى‏شوند. بعضى ديگر گفتند: بزودى اسلام از بين مى‏رود و اثرى از دين نمى‏ماند. بعضى ديگر گفتند: جاهليت دو باره جان مى‏گيرد. بعضى ديگر گفتند: خدا و رسول او مسلمانان را گول زدند.[1]
4. برخی تنها با یک صحنه و یک مقطع قضاوت میکنند به محض آنکه مثلا جنایات صهیونیستها را در غزه میبینند فکر میکنند جبهه مقاومت این فشارها را حدس نمیزده و شکست خورده است. منافقین و برخی مسلمین که با وصف «فی قلوبهم مرض» توصیف شده اند با مشاهده این فشار از طرف مشرکین گفتند «وعده های خدا و رسولش(مبنی بر پیروزی و نصرت مسلمین) فریب بوده است.(یعنی العیاذ بالله گفته های رسول خدا و آیات قران دروغ از آب درآمد.)

5.برخی هم با دیدن هزینه ها و فشارها از مبارزه پا پس میکشند و میگویند بهتر نبود حمله نکنیم بهتر نیست تسلیم شویم تا از زیر بار فشار بیرون بیاییم. در جنگ احزاب هم برخی از همین منافقین و بیماردلان گفتند« ای اهل یثرب اینجا جای ماندن نیست. از لبه جلویی منطقه نبرد به سمت خانه هایتان برگردید. برخی دیگر از همین گروه ها از رسول اکرم صلی الله علیه و آله اجازه خواستند که منطقه نبرد را ترک کنند و به خانه های خودشان برگردند. آنها علت این کار را به دروغ «بی حفاظ» بودن خانه هایشان ذکر میکردند. در حقیقت میخواستند «فرار» کنند.

6.به هر حال گروهی درمیان مسلمانان بودند که تحت عنوان «منافق» و «بیمار دل» از آنها در قرآن نام برده شده است اینها کسانی هستند که اگر مشرکین وارد مدینه میشدند و از آنها میخواستند که از اسلام دست بردارند و مشرک شوند حتما میپذیرند. «لو دخلت علیهم من اقطارها ثم سئلوا الفتنه لاتوها و ما تلبثوا بها الا یسیرا» این در حالی است که با پیامبر عهد بسته بودند که «فرار» نکنند. « و لقد کانوا عاهدوا الله من قبل لا یولون الادبار».

7.از این آیه این معنا برداشت میشود که به وجود آمدن صحنه های سخت و پرفشار برای جامعه مسلمین امری عادی است. مسیر بندگی مسیری است که شامل فشارها و سختی ها است و آنچه دراین صحنه ها مورد پسند الهی است استقامت و صبر است نه فرار.

8.هر دو مسیر مقاومت و سازش هزینه دارد این طور نیست که سازش مسیری بدون هزینه باشد در حقیقت نظام محاسبات افرادی که اهل سازشند اشکال دارد سازشکاران هم هزینه میدهند بدون اینکه نتایج و پیروزیهای مسیر مقاومت را بدست بیاورند. خدای متعال علت فرار این سازشکاران را فرار از مرگ میداند و اشاره میکند که قادر نیستید از مرگ یا قتل فرار کنید. دیر یا زود این مرگ به سراغتان خواهد آمد بنابراین دلیلی برای فرار نیست. «قل لن ینفعکم الفرار ان فررتم من الموت او القتل و اذا لا تمتعون الا قلیلا» . بعد از اینکه روشن شد مقاومت و ایستادگی مطلوب است روشن میشود که مسیر پیروزی با همین مقاومت ممکن است و نه با فرار.

.علت دیگری که باعث جلوگیری از فرار میشود آن است که بدانیم «جز خدا هم­پیمان و سرپرست و یاوری نیست» این باور که سود و ضرر یا زشتی و زیبایی تنها به دست خدا است موجب ایستادگی و پایداری و شجاعت مومنین است. «قل من ذا الذی یعصمکم من الله ان اراد بکم سوءا او اراد بکم رحمه و لا یجدون لهم من دون الله ولیا و لا نصیرا».

10.سازشکاران و فراریان علاوه بر آنکه خود اهل سازش و فرارند در رسانه های خود هم دعوت به پرهیز از جنگ و فرار و سازش میکنند. «قد یعلم الله المعوقین منکم و القائلین لاخوانهم هلم الینا» اینها خود از جنگ میترسند و دیگران را هم میترسانند. توجه به نقش این ها برای در امان ماندن از مکرشان جدی است. کسانی که هشتک #نه به جنگ مینویسند و منظورشان آن است که ورود در صحنه یاری مظلوم به قیمت ورود در جنگ خطا است اینها همان «معوقین» اند که هم خودشان میترسند و هم دیگران را میترسانند. در برابر همان طور که خواهد آمد مومنانی هستند که به عهد ایمانی خودشان در فداکاری در مسیر قرب الهی ثابتقدمند. قرآن این بازدارندگان از جنگ را عهدشکن و ترسو خطاب میکند کسانی که جز اندکی در منطقه نبرد حاضر نمیشوند و آنها هم همان طور که در آیات قبل آمد به دروغ متوسل میشوند تا فرار کنند.«لا یاتون الباس الا قلیلا».

11.ویژگی دیگر این دسته بخل نسبت به مومنین است آنها در صحنه هایی که باید هزینه بدهند بسیار بخیلند و حاضر به هزینه دادن چه مالی و چه جانی و حتی فکری نیستند یعنی حاضر به کمک فکری و روایت درست از صحنه نیستند «اشحه علیکم» اما در برابر نسبت به بدست آوردن منافع بسیار حریصند. «اشحه علی الخیر».

12.ویژگی دیگر این دسته آن است که به شدت «میترسند». ترسو هستند و سعی دارند که دیگران را هم بترسانند. توصیف ترس این عده در قرآن این است « وقتی خطری جبهه حق را تهدید میکند مثل مرده ای که خیره نگاه میکند چشمشان خیره میشود»

13.نکته مهم آن است که فشار از طرف احزاب محدود و موقت است. این طور نیست که جبهه استکبار بتواند این فشار خود را برای مدت زیادی حفظ کند اگر چه به دروغ این را ادعا کند.  

14.حرکت در مسیر اراده الهی مستلزم استقامت و جهاد است. الگوی ما در این مسیر رسول اکرم است رفتار کسانی که رسول اکرم را نماد و الگوی خود انتخاب کرده اند در برابر فشارها نه تنها ترس و فرار نیست بلکه افزایش ایمان و تسلیم به خدا و رسول است.

15.توصیف قرآن از این دسته بسیار زیبا است«از مومنین مردانی هستند که صادقانه بر عهد خود با خدای متعال وفا میکنند برخی از این مردان به شهادت میرسند و برخی دیگر منتظر شهادتند و مطلقا در این پیمان خود تغییری نمیدهند». استواری بر عهد الهی و تحمل فشارها و شهادت ها آنها را از مسیر الهی بیرون نمیکند. تنها مسیر در برابر رژیم سفاکی که هیچ حدی برای جنایات خودش قائل نیست همین ایستادگی و مقاومت و تحمل فشارها است همین مسیر است که به اشغال لبنان و تجاوزات وحشیانه صهیونیستها در آنجا خاتمه داد و موجب شد مقاومت در آنجا دست برتر را داشته باشد.

✍🏻نویسنده:حجت الاسلام محمد مهدی عباسی