مهدی نصرت الهی طلبه سطح یک
اگر بخواهیم پا در راهی بنهیم ابتدا باید از راهنمایی کمک بگیریم که ما را در این مسیر کمک کند. بی شک توصیه ها و رهنمودهای مقام معظم رهبری در این مسیر پر پیچ وخم چراغ راهی است برای طلابی که قصد دارند با انگیزه و هدف، کار آمدی خود را در این مسیر به ظهور برسانند. مقام معظم رهبری به خاطر حضور درجایگاه رهبری، از تسلط و جامع نگری بالایی برخوردارند. و مسائل حوزه علمیه را با احاطه ی خاصی زیر نظر دارند. ایشان طلبه را نه تنها از حیث علمی بلکه از لحاظ کارآمدی برای نظام جمهوری اسلامی نیز، در نظر می گیرند. از این رو ملاک ها و شاخص هایی که ایشان ذکر می کنند بسیار مناسب برای طلبه ای است که قصد دارد دین خود را علاوه بر حوزه به انقلاب اسلامی نیز ادا کند.حال باید دید طلبه مطلوب انقلاب از دیدگاه ایشان، چه معیارهایی را باید دارا باشد.
• تهذیب
اگر بخواهیم اولین ملاک و شاخص طلبگی را ذکر کنیم، به طور یقین مسئله تهذیب نفس و خودسازی از بارزترین و اصلی ترین مسائل مربوط به یک طلبه و روحانی است. به طوری که تبلیغ دین و تلاش برای انتشار اسلام جز با تهذیب نفس صورت نمی گیرد.اگر این گونه نباشد به طور قطع منافع شخصی و امیال نفسانی وارد کار طلبگی می شود و عدم اخلاص موجب انحراف در این راه خواهد شد. به طوری که مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند: «ما اگر مهذب باشیم، خواهیم توانست، هستی خود را در خدمت اسلام و نظام اسلامی قرار دهیم؛ ولی اگر مهذب نباشیم، آنچه داریم، در خدمت قرار نخواهد گرفت و چه بسا، در جهت عکس هم قرار گیرد» ۶۸/۳/۲۲
و همچنین می فرمایند: «اگر یک فهرستی از مسئولیت های ما-عمامه به سر ها و مسئولین روحانی- تهیه شود، سر لوحه این فهرست، عبارت است از «خودسازی»! در درجه اول، ما باید متوجه بشویم به خودمان و بنیه معنوی و دینی خودمان را تقویت کنیم، آن کسی که بنیه معنوی قوی دارد، می تواند بارهای سنگین را بر دوش حمل کند.» ۸۷/۲/۱۱
مسلماً طلبه ای که بتواند از لحاظ معنوی، روحی استوار و محکم داشته باشد، در برخورد با ناملایمات، بردبار می ماند و برای انجام وظیفه هیچ مانعی را صعب العبور نمی داند.
• علم
اما از دیگر شاخص هایی که یک طلبه عصر انقلاب به آن نیازمند است، علم است. بی شک طلبه در هنگام ورود به حوزه به این امر آگاه می شود که علم اندوزی جزء جدایی ناپذیر حوزه است و نباید به حوزه صرفا به عنوان یک مدرسه انسان سازی و کلاس اخلاق نگاه کرد. انسان برای خودسازی و کمال نفس باید تلاش و کوشش کند و این کار در خارج از حوزه نیز صورت می پذیرد. اما آن چیزی که بر عهده یک طلبه نهاده اند ترویج و گسترش دین است که جز با علم آموزی و اجتهاد صورت نمی پذیرد. حال اگر طلبه ای بخواهد برای پیشبرد اهداف نظام جمهوری اسلامی تلاش مضاعفی داشته باشد، لاجرم از گذر تحقیق و پژوهش علمی خواهد گذشت. این نکته نیز قابل توجه است که نیاز زمان و احتیاج حکومت اسلامی، می طلبد تا طلبه امروزی، نو آوری و تولید علم را از خصوصیات و اهداف کار علمی خود بداند.
مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از طلاب این گونه می فرمایند: «بقای دین، مدیون تلاش علمی حوزه ها است.» ۷۰/۶/۳۱
«بدانید که بدون تحقیق، بدون نوآوری، بدون ژرف یابی، انسان در هیچ مقوله ای نمی تواند به هدفهای والا دست پیدا کند. اگر این نوآوری نباشد. نتیجه همان یک جا ایستادن و در جا زدن و با دنیای پیرامون خود، به تدریج بیگانه تر شدن، خواهد بود.» ۷۹/۷/۱۵
ایشان نیازمندی انقلاب به تلاش علمی حوزه را اینگونه بیان می دارند: «انقلاب، مانند هر حرکت عظیم ماندگار احتیاج به سوخت دارد، این ماشین بدون سوخت متوقف می شود، سوخت فکری. روز به روز… سؤالها و ابهامات تازه ای در ادامه این راه، مطرح است، از طرفی قبل از آنکه نوبت به عمل برسد، نوبت فکر و پردازش تفکر راهنماست و این خاص آشنایان به مبانی اسلام است» ۸۴/۱۰/۱۹
همچنین وقتی با دشمنی ها و شبهه افکنی های دشمن روبه رو شویم چاره ای جز پاسخ علمی و منطقی نداریم و در نتیجه با تلاش و پشتکار علمی باید در صددپاسخگویی به این گونه توطئه ها باشیم.
• بصیرت
اما آنچه که بیش از اندازه مقام معظم رهبری بر آن تأکید دارند و از ویژگی ها و نیازهای یک طلبه عصر انقلاب می دانند «بصیرت» و قدرت تحلیل است. حضور یک طلبه به عنوان عالم دینی و محل رجوع مردم در جامعه، مستلزم این است که نه تنها مسائل شرعی و علوم اسلامی را بداند، بلکه دارای آگاهی جامع و کامل از اطراف خود نیز باشد.
در طول تاریخ اسلامی وقایع مهمی رخ داده است که در برخی از آنها به خاطر بصیرت و آگاهی یک عالم دینی، ثمرات پر باری از آن دیده شده است و حتی می توان گفت این وقایع جز به لحظه شناسی و تحلیل موقعیت توسط ایشان رخ نمی داد همان طور که در نهضت تنباکو به رهبری میرزای شیرازی، فتوای جهاد صاحب عروه در برابر اشغال لیبی، مبارزه آیت الله لاری در برابر قوای انگلیسی، فتوای لزوم استعمال اجناس داخلی توسط آیت الله شیخ الشریعه اصفهانی و … دیده می شود، حضور آگاهانه در صحنه و رهبری مردم از وظایف چندین و چند ساله روحانیت بوده و هست. به همین دلیل است که مقام معظم رهبری می فرمایند: «فهم سیاسی و هدایت سیاسی حوزه بایستی بسیار سطح بالا باشد امروز طلاب و فضلای حوزه علمیه در سرتاسر کشور منتشر می شوند. اینطور نیست که مردم از آنها بخواهند برایشان فقط مسأله و رساله توضیح بدهند… بلکه امروز راجع به مسائل منطقه و سیاست های گوناگون جهانی و مسائل داخلی هم از روحانی سؤال می کنند اگر سؤال هم نکنند او باید متصدی پاسخ گویی بشود.» ۶۹/۴/۱۱
• کار آمدی
طلبه ای که بتواند سه ویژگی بالا را کسب کند تازه ابتدای راه است و باید بتواند تمام استعداد های خود را برای کارآمدی به کار گیرد. مسلماً طلبه ای که دارای این سه ویژگی است باید بتواند در عرصه تبلیغ مفید واقع شود باید بتواند، در عرصه پژوهش و تولید علم مؤثر واقع شود، باید بتواند در عرصه های اجتماعی حضوری پر رنگ و راهگشا داشته باشد، امروز وظیفه یک طلبه تنها تعلیم و تعلم نیست. حتی غایت او به مرجعیت رسیدن هم نیست بلکه باید نیاز جامعه را درک کند و آن را به خوبی پاسخ دهد.
همان طور که در بیانات مقام معظم رهبری هم آمده است: «امروز شبهه ابن کمّونه را کسی مطرح نمی کند امروز شبهات عظیمی در تمام زمینه های کلامی وجود دارد، از اصل توحید و لزوم دین بگیرید تا وجود صانع و نبوت عامّه و نبوت خاصه… همه اینها مورد بحث است و امروز، نسبت به همه اینها، شبهه وجود دارد. چه کسی باید به این شبهات اعتقادی پاسخ بدهد؟» ۱۴/۹/۷۴
حال برای کارآمد شدن، علاوه بر توجه به سه ویژگی قبل، ابزار و لوازمی هم نیاز است تا بتوان با مردم تعامل داشت. هر آنچه که امروز برای ارتباط با مخاطب نیاز است باید فراهم کرد و در دست داشت. به همین دلیل یادگیری، یک زبان خارجه، یادگیری نویسندگی و دیگر ابزارها از ملزومات کار است.
