روایات در باب اهمیت کار تشکیلاتی ۱
۱۷-عَنْ أَبِیجَعْفَرٍ عَنْ آبَائِهِ عَنِ النَّبِیِّ صلّیاللهعلیهوآله قَالَ: ثَلَاثَهٌ رَاحَهُ الْمُؤْمِنِ؛ التَّهَجُّدُ آخِرَ اللَّیْلِ وَ لِقَاءُ الْإِخْوَانِ وَ الْإِفْطَارُ مِنَ الصِّیَامِ. (امام باقر از پدرانش از پیغمبر صلّیاللهعلیهوآله نقل کردند که فرمود: سه چیز، مایه خوشى مؤمن است: بیدارى آخر شب، و دیدار برادران، و گشودن روزه.)[۱]
۱۸- قال أَبَوعَبْدِاللَّهِ علیهالسّلام لِأَصْحَابِهِ: اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا إِخْوَاناً بَرَرَهً مُتَحَابِّینَ فِی اللَّهِ مُتَوَاصِلِینَ مُتَرَاحِمِینَ تَزَاوَرُوا وَ تَلَاقَوْا وَ تَذَاکَرُوا أَمْرَنَا وَ أَحْیُوه. (امام صادق علیهالسّلام به یاران خویش میفرمود: از خداى بترسید، و برادران نکوکار و دوستدار در راه خدا باشید؛ دلجوى و مهربان باشید، به دیدن یکدیگر بروید و مشکلات همدیگر را رسیدگی کنید، و امر ما را به پا دارید و احیا کنید.)[۲]
۱۹- عَنْ أَبِیجَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ علیهالسّلام قَالَ: اجْتَمِعُوا وَ تَذَاکَرُوا تَحُفَّ بِکُمُ الْمَلَائِکَهُ. رَحِمَ اللَّهُ مَنْ أَحْیَا أَمْرَنَا. (امام باقر علیهالسّلام فرمود: گرد هم آیید و از یکدیگر یاد کنید، تا فرشتگان پیرامون شما را فرا گیرند. خدا ببخشد کسى را که امر ما را احیاء کند.)[۳]
۲۰- قُلْتُ لِأَبِیعَبْدِاللَّهِ علیهالسّلام: إِنِّی مَرَرْتُ بِقَاصٍّ یَقُصُّ وَ هُوَ یَقُولُ: هَذَا الْمَجْلِسُ الَّذِی لَا یَشْقَى بِهِ جَلِیسٌ. فَقَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ علیهالسّلام: هَیْهَاتَ هَیْهَاتَ أَخْطَأَتْ أَسْتَاهُهُمُ الْحُفْرَهَ. إِنَّ لِلَّهِ مَلَائِکَهً سَیَّاحِینَ سِوَى الْکِرَامِ الْکَاتِبِینَ فَإِذَا مَرُّوا بِقَوْمٍ یَذْکُرُونَ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ قَالُوا قِفُوا فَقَدْ أَصَبْتُمْ حَاجَتَکُمْ فَیَجْلِسُونَ فَیَتَفَقَّهُونَ مَعَهُمْ فَإِذَا قَامُوا عَادُوا مَرْضَاهُمْ وَ شَهِدُوا جَنَائِزَهُمْ وَ تَعَاهَدُوا غَائِبَهُمْ فَذَلِکَ الْمَجْلِسُ الَّذِی لَا یَشْقَى بِهِ جَلِیسٌ.[۴] (به امام صادق علیهالسّلام عرض کردم: داستانسرایى را دیدم که قصّه تعریف میکرد و مىگفت: این است آن مجلسى که هر که در آن نشیند، شقى نگردد. امام صادق علیهالسّلام فرمود: هیهات هیهات، به خطا رفته. همانا براى خداوند جز کرام کاتبین، فرشتگانى است سیّاح که چون به مردمى برخورند که از محمّد و آلمحمّد یاد کنند، گویند: بایستید که بهحاجت خود رسیدید. سپس مىنشینند و با آنها علم میآموزند و چون برخیزند، از بیمارانشان عیادت کنند و بر سر مردههایشان حاضر شوند و از غائبشان خبرگیرى کنند. اینست مجلسى که هر که در آن نشیند، شقى نگردد.)[۵]
۲۱- عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ علیهالسّلام قَالَ: مَا اجْتَمَعَ ثَلَاثَهٌ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فَصَاعِداً إِلَّا حَضَرَ مِنَ الْمَلَائِکَهِ مِثْلُهُمْ فَإِنْ دَعَوْا بِخَیْرٍ أَمَّنُوا وَ إِنِ اسْتَعَاذُوا مِنْ شَرٍّ دَعَوُا اللَّهَ لِیَصْرِفَهُ عَنْهُمْ وَ إِنْ سَأَلُوا حَاجَهً تَشَفَّعُوا إِلَى اللَّهِ وَ سَأَلُوهُ قَضَاءَهَا وَ مَا اجْتَمَعَ ثَلَاثَهٌ مِنَ الْجَاحِدِینَ إِلَّا حَضَرَهُمْ عَشَرَهُ أَضْعَافِهِمْ مِنَ الشَّیَاطِینِ فَإِنْ تَکَلَّمُوا تَکَلَّمَ الشَّیْطَانُ بِنَحْوِ کَلَامِهِمْ وَ إِذَا ضَحِکُوا ضَحِکُوا مَعَهُمْ وَ إِذَا نَالُوا مِنْ أَوْلِیَاءِ اللَّهِ نَالُوا مَعَهُمْ فَمَنِ ابْتُلِیَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ بِهِمْ فَإِذَا خَاضُوا فِی ذَلِکَ فَلْیَقُمْ وَ لَا یَکُنْ شِرْکَ شَیْطَانٍ وَ لَا جَلِیسَهُ فَإِنَّ غَضَبَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَا یَقُومُ لَهُ شَیْءٌ وَ لَعْنَتَهُ لَا یَرُدُّهَا شَیْءٌ ثُمَّ قَالَ ص-فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَلْیُنْکِرْ بِقَلْبِهِ وَ لْیَقُمْ وَ لَوْ حَلْبَ شَاهٍ أَوْ فُوَاقَ نَاقَهٍ.[۶] (امام صادق علیهالسّلام فرمود: هر گاه سه تن یا بیشتر از مؤمنین انجمن کنند، به همان شماره از فرشتگان حاضر شوند، تا اگر آنها دعاى خیرى کنند، فرشتگان آمین گویند و اگر از شرّى پناهى جویند، فرشتگان دعا کنند تا خدا آن شرّ را از آنها بگرداند و اگر حاجتى سؤال کنند، نزد خدا شفاعت کنند و قضاى آن را از خدا بخواهند. و هر گاه سه تن از دشمنان ولایت آلمحمّد صلّىاللَّهعلیهم یا بیشتر انجمن کنند، ده برابر آنها از شیاطین حاضر شوند تا اگر سخنى گویند، شیاطین هم مانند سخن آنها گویند و چون بخندند، شیاطین هم بخندند، و هر گاه از اولیاء خدا بدگویى کنند، شیاطین هم بدگویى کنند. پس هرکس از مؤمنین که گرفتار آنها شود، چون در این مطالب وارد شدند، باید برخیزد و شریک و همنشین شیطان نشود. زیرا در برابر غضب خداى عزّ و جلّ، چیزى یاراى مقاومت ندارد و لعنت خدا را چیزى باز نگرداند. سپس آن حضرت فرمود: و اگر نتواند باید به دل انکار کند و برخیزد، هر چند بهقدر دوشیدن گوسفند و یا شترى باشد.)
۲۲- سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ علیهالسّلام یَقُولُ: لَیْسَ شَیْءٌ أَنْکَى لِإِبْلِیسَ وَ جُنُودِهِ مِنْ زِیَارَهِ الْإِخْوَانِ فِی اللَّهِ بَعْضِهِمْ لِبَعْضٍ. قَالَ: وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَیْنِ یَلْتَقِیَانِ فَیَذْکُرَانِ اللَّهَ ثُمَّ یَذْکُرَانِ فَضْلَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَلَا یَبْقَى عَلَى وَجْهِ إِبْلِیسَ مُضْغَهُ لَحْمٍ إِلَّا تَخَدَّدُ حَتَّى إِنَّ رُوحَهُ لَتَسْتَغِیثُ مِنْ شِدَّهِ مَا یَجِدُ مِنَ الْأَلَمِ فَتَحُسُّ مَلَائِکَهُ السَّمَاءِ وَ خُزَّانُ الْجِنَانِ فَیَلْعَنُونَهُ حَتَّى لَا یَبْقَى مَلَکٌ مُقَرَّبٌ إِلَّا لَعَنَهُ فَیَقَعُ خَاسِئاً حَسِیراً مَدْحُوراً. (شنیدم حضرت امام کاظم علیهالسّلام مىفرمود: براى شیطان و سپاهیانش چیزى ناراحتکنندهتر از دید و بازدید برادران دینی، براى خدا، نیست. فرمود: بهراستى که دو مؤمن، یکدیگر را ملاقات مینمایند و گفتوگوى خدا میکنند. سپس گفتوگوى برترى ما اهلبیت را مینمایند. پس گوشتی باقى نمیماند بر صورت ابلیس، مگر اینکه فرو ریخته مىشود تا آنکه روحش استغاثه میکند از شدّت آنچه از درد مییابد. پس ملائکه آسمان و دربانان بهشت آن را مىفهمند و وى را لعنت میکنند تا آنکه فرشته مقرّبى باقى نمیماند، مگر آنکه او را لعنت میکند. پس مىافتد رانده شده و رنج دیده و دور گشته.)[۷]
۲۳- سمعت أباعبداللّه جعفربنمحمّد علیهماالسّلام یقول: إنّ من روح اللّه تعالى ثلاثه: التّهجّد باللّیل و إفطار الصّائم و لقاء الإخوان.[۸] (امام صادق علیهالسّلام: از جمله موارد شمول رحمت خداوند، سه مورد است: نماز شب، افطار دادن روزهدار، دیدار برادران دینی.)
۲۴- الامام السّجاد علیهالسّلام قال بحضرته رجلٌ: اللّهمّ أغننی عن خلقک. فقال: لیس هکذا، إنّما النّاس بالناس، و لکن قُل: «اللّهمّ أغننی عن شرار خلقک».[۹] (کسى در حضور امام سجاد علیهالسّلام گفت: خدایا مرا از آفریدگانت بینیاز ساز! امام فرمود: چنین نیست، مردمان به یکدیگر وابستهاند. بلکه بگو: خدایا مرا از مردمان بد، بینیاز ساز.)
- ۲۵- الامام الصّادق علیهالسّلام: … إنّه لا بدّ لکم من النّاس. إنّ أحدا لا یستغنی عن النّاس حیاته، و النّاس لا بدّ لبعضهم من بعض.[۱۰] (امام صادق علیهالسّلام: شما از دیگران ناگزیرید. هیچکس در زندگى خویش، از مردمان دیگر بینیاز نیست. و ناگزیر بعضى به بعضى دیگر نیاز دارند.)
[۱]. همان
[۲]. مصادقه الاخوان، ترجمه خراسانى کاظمى، ص۳۳
[۳]. همان
[۴]. الکافی، ج۲، ص۱۸۷
[۵]. اصول کافى، ترجمه مصطفوى، ج۳، ص۲۶۹
[۶]. الکافی، ج۲، ص۱۸۸
[۷]. اصول کافى، ترجمه مصطفوى، ج۳، ص۲۷۱
[۸]. طرائف الحکم یا اندرزهاى ممتاز، متن، ج۲، ص۹
[۹]. همان
[۱۰]. الحیاه، ترجمه احمد آرام، ج۱، ص۴۰۸
۱۷-عَنْ أَبِیجَعْفَرٍ عَنْ آبَائِهِ عَنِ النَّبِیِّ صلّیاللهعلیهوآله قَالَ: ثَلَاثَهٌ رَاحَهُ الْمُؤْمِنِ؛ التَّهَجُّدُ آخِرَ اللَّیْلِ وَ لِقَاءُ الْإِخْوَانِ وَ الْإِفْطَارُ مِنَ الصِّیَامِ. (امام باقر از پدرانش از پیغمبر صلّیاللهعلیهوآله نقل کردند که فرمود: سه چیز، مایه خوشى مؤمن است: بیدارى آخر شب، و دیدار برادران، و گشودن روزه.)[۱]
۱۸- قال أَبَوعَبْدِاللَّهِ علیهالسّلام لِأَصْحَابِهِ: اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا إِخْوَاناً بَرَرَهً مُتَحَابِّینَ فِی اللَّهِ مُتَوَاصِلِینَ مُتَرَاحِمِینَ تَزَاوَرُوا وَ تَلَاقَوْا وَ تَذَاکَرُوا أَمْرَنَا وَ أَحْیُوه. (امام صادق علیهالسّلام به یاران خویش میفرمود: از خداى بترسید، و برادران نکوکار و دوستدار در راه خدا باشید؛ دلجوى و مهربان باشید، به دیدن یکدیگر بروید و مشکلات همدیگر را رسیدگی کنید، و امر ما را به پا دارید و احیا کنید.)[۲]
۱۹- عَنْ أَبِیجَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ علیهالسّلام قَالَ: اجْتَمِعُوا وَ تَذَاکَرُوا تَحُفَّ بِکُمُ الْمَلَائِکَهُ. رَحِمَ اللَّهُ مَنْ أَحْیَا أَمْرَنَا. (امام باقر علیهالسّلام فرمود: گرد هم آیید و از یکدیگر یاد کنید، تا فرشتگان پیرامون شما را فرا گیرند. خدا ببخشد کسى را که امر ما را احیاء کند.)[۳]
۲۰- قُلْتُ لِأَبِیعَبْدِاللَّهِ علیهالسّلام: إِنِّی مَرَرْتُ بِقَاصٍّ یَقُصُّ وَ هُوَ یَقُولُ: هَذَا الْمَجْلِسُ الَّذِی لَا یَشْقَى بِهِ جَلِیسٌ. فَقَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ علیهالسّلام: هَیْهَاتَ هَیْهَاتَ أَخْطَأَتْ أَسْتَاهُهُمُ الْحُفْرَهَ. إِنَّ لِلَّهِ مَلَائِکَهً سَیَّاحِینَ سِوَى الْکِرَامِ الْکَاتِبِینَ فَإِذَا مَرُّوا بِقَوْمٍ یَذْکُرُونَ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ قَالُوا قِفُوا فَقَدْ أَصَبْتُمْ حَاجَتَکُمْ فَیَجْلِسُونَ فَیَتَفَقَّهُونَ مَعَهُمْ فَإِذَا قَامُوا عَادُوا مَرْضَاهُمْ وَ شَهِدُوا جَنَائِزَهُمْ وَ تَعَاهَدُوا غَائِبَهُمْ فَذَلِکَ الْمَجْلِسُ الَّذِی لَا یَشْقَى بِهِ جَلِیسٌ.[۴] (به امام صادق علیهالسّلام عرض کردم: داستانسرایى را دیدم که قصّه تعریف میکرد و مىگفت: این است آن مجلسى که هر که در آن نشیند، شقى نگردد. امام صادق علیهالسّلام فرمود: هیهات هیهات، به خطا رفته. همانا براى خداوند جز کرام کاتبین، فرشتگانى است سیّاح که چون به مردمى برخورند که از محمّد و آلمحمّد یاد کنند، گویند: بایستید که بهحاجت خود رسیدید. سپس مىنشینند و با آنها علم میآموزند و چون برخیزند، از بیمارانشان عیادت کنند و بر سر مردههایشان حاضر شوند و از غائبشان خبرگیرى کنند. اینست مجلسى که هر که در آن نشیند، شقى نگردد.)[۵]
۲۱- عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ علیهالسّلام قَالَ: مَا اجْتَمَعَ ثَلَاثَهٌ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فَصَاعِداً إِلَّا حَضَرَ مِنَ الْمَلَائِکَهِ مِثْلُهُمْ فَإِنْ دَعَوْا بِخَیْرٍ أَمَّنُوا وَ إِنِ اسْتَعَاذُوا مِنْ شَرٍّ دَعَوُا اللَّهَ لِیَصْرِفَهُ عَنْهُمْ وَ إِنْ سَأَلُوا حَاجَهً تَشَفَّعُوا إِلَى اللَّهِ وَ سَأَلُوهُ قَضَاءَهَا وَ مَا اجْتَمَعَ ثَلَاثَهٌ مِنَ الْجَاحِدِینَ إِلَّا حَضَرَهُمْ عَشَرَهُ أَضْعَافِهِمْ مِنَ الشَّیَاطِینِ فَإِنْ تَکَلَّمُوا تَکَلَّمَ الشَّیْطَانُ بِنَحْوِ کَلَامِهِمْ وَ إِذَا ضَحِکُوا ضَحِکُوا مَعَهُمْ وَ إِذَا نَالُوا مِنْ أَوْلِیَاءِ اللَّهِ نَالُوا مَعَهُمْ فَمَنِ ابْتُلِیَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ بِهِمْ فَإِذَا خَاضُوا فِی ذَلِکَ فَلْیَقُمْ وَ لَا یَکُنْ شِرْکَ شَیْطَانٍ وَ لَا جَلِیسَهُ فَإِنَّ غَضَبَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَا یَقُومُ لَهُ شَیْءٌ وَ لَعْنَتَهُ لَا یَرُدُّهَا شَیْءٌ ثُمَّ قَالَ ص-فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَلْیُنْکِرْ بِقَلْبِهِ وَ لْیَقُمْ وَ لَوْ حَلْبَ شَاهٍ أَوْ فُوَاقَ نَاقَهٍ.[۶] (امام صادق علیهالسّلام فرمود: هر گاه سه تن یا بیشتر از مؤمنین انجمن کنند، به همان شماره از فرشتگان حاضر شوند، تا اگر آنها دعاى خیرى کنند، فرشتگان آمین گویند و اگر از شرّى پناهى جویند، فرشتگان دعا کنند تا خدا آن شرّ را از آنها بگرداند و اگر حاجتى سؤال کنند، نزد خدا شفاعت کنند و قضاى آن را از خدا بخواهند. و هر گاه سه تن از دشمنان ولایت آلمحمّد صلّىاللَّهعلیهم یا بیشتر انجمن کنند، ده برابر آنها از شیاطین حاضر شوند تا اگر سخنى گویند، شیاطین هم مانند سخن آنها گویند و چون بخندند، شیاطین هم بخندند، و هر گاه از اولیاء خدا بدگویى کنند، شیاطین هم بدگویى کنند. پس هرکس از مؤمنین که گرفتار آنها شود، چون در این مطالب وارد شدند، باید برخیزد و شریک و همنشین شیطان نشود. زیرا در برابر غضب خداى عزّ و جلّ، چیزى یاراى مقاومت ندارد و لعنت خدا را چیزى باز نگرداند. سپس آن حضرت فرمود: و اگر نتواند باید به دل انکار کند و برخیزد، هر چند بهقدر دوشیدن گوسفند و یا شترى باشد.)
۲۲- سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ علیهالسّلام یَقُولُ: لَیْسَ شَیْءٌ أَنْکَى لِإِبْلِیسَ وَ جُنُودِهِ مِنْ زِیَارَهِ الْإِخْوَانِ فِی اللَّهِ بَعْضِهِمْ لِبَعْضٍ. قَالَ: وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَیْنِ یَلْتَقِیَانِ فَیَذْکُرَانِ اللَّهَ ثُمَّ یَذْکُرَانِ فَضْلَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَلَا یَبْقَى عَلَى وَجْهِ إِبْلِیسَ مُضْغَهُ لَحْمٍ إِلَّا تَخَدَّدُ حَتَّى إِنَّ رُوحَهُ لَتَسْتَغِیثُ مِنْ شِدَّهِ مَا یَجِدُ مِنَ الْأَلَمِ فَتَحُسُّ مَلَائِکَهُ السَّمَاءِ وَ خُزَّانُ الْجِنَانِ فَیَلْعَنُونَهُ حَتَّى لَا یَبْقَى مَلَکٌ مُقَرَّبٌ إِلَّا لَعَنَهُ فَیَقَعُ خَاسِئاً حَسِیراً مَدْحُوراً. (شنیدم حضرت امام کاظم علیهالسّلام مىفرمود: براى شیطان و سپاهیانش چیزى ناراحتکنندهتر از دید و بازدید برادران دینی، براى خدا، نیست. فرمود: بهراستى که دو مؤمن، یکدیگر را ملاقات مینمایند و گفتوگوى خدا میکنند. سپس گفتوگوى برترى ما اهلبیت را مینمایند. پس گوشتی باقى نمیماند بر صورت ابلیس، مگر اینکه فرو ریخته مىشود تا آنکه روحش استغاثه میکند از شدّت آنچه از درد مییابد. پس ملائکه آسمان و دربانان بهشت آن را مىفهمند و وى را لعنت میکنند تا آنکه فرشته مقرّبى باقى نمیماند، مگر آنکه او را لعنت میکند. پس مىافتد رانده شده و رنج دیده و دور گشته.)[۷]
۲۳- سمعت أباعبداللّه جعفربنمحمّد علیهماالسّلام یقول: إنّ من روح اللّه تعالى ثلاثه: التّهجّد باللّیل و إفطار الصّائم و لقاء الإخوان.[۸] (امام صادق علیهالسّلام: از جمله موارد شمول رحمت خداوند، سه مورد است: نماز شب، افطار دادن روزهدار، دیدار برادران دینی.)
۲۴- الامام السّجاد علیهالسّلام قال بحضرته رجلٌ: اللّهمّ أغننی عن خلقک. فقال: لیس هکذا، إنّما النّاس بالناس، و لکن قُل: «اللّهمّ أغننی عن شرار خلقک».[۹] (کسى در حضور امام سجاد علیهالسّلام گفت: خدایا مرا از آفریدگانت بینیاز ساز! امام فرمود: چنین نیست، مردمان به یکدیگر وابستهاند. بلکه بگو: خدایا مرا از مردمان بد، بینیاز ساز.)
- ۲۵- الامام الصّادق علیهالسّلام: … إنّه لا بدّ لکم من النّاس. إنّ أحدا لا یستغنی عن النّاس حیاته، و النّاس لا بدّ لبعضهم من بعض.[۱۰] (امام صادق علیهالسّلام: شما از دیگران ناگزیرید. هیچکس در زندگى خویش، از مردمان دیگر بینیاز نیست. و ناگزیر بعضى به بعضى دیگر نیاز دارند.)
[۱]. همان
[۲]. مصادقه الاخوان، ترجمه خراسانى کاظمى، ص۳۳
[۳]. همان
[۴]. الکافی، ج۲، ص۱۸۷
[۵]. اصول کافى، ترجمه مصطفوى، ج۳، ص۲۶۹
[۶]. الکافی، ج۲، ص۱۸۸
[۷]. اصول کافى، ترجمه مصطفوى، ج۳، ص۲۷۱
[۸]. طرائف الحکم یا اندرزهاى ممتاز، متن، ج۲، ص۹
[۹]. همان
[۱۰]. الحیاه، ترجمه احمد آرام، ج۱، ص۴۰۸
[۱۰]. الحیاه، ترجمه احمد آرام، ج۱، ص۴۰۸